Żyły Wodne – Prawda czy Mit?
„Żyły wodne” - mimo swej enigmatycznej natury to termin, który stosunkowo łatwo spotkać. Czy to podczas urządzania się w nowym mieszkaniu lub planowania lokalizacji studni na przydomowej działce. Na pierwszy rzut oka trudno stwierdzić, co tak naprawdę oznacza. Poza intuicyjnym przeświadczeniem, że to „coś” musi być niewidoczne i najpewniej jest gdzieś ulokowane głęboko pod ziemią i związane z wodą. Dodatkowo w powszechnej świadomości termin ten otoczony jest aurą mistycyzmu. Być może, drogi czytelniku słyszałeś, że do „wykrywania” żył wodnych są niezbędne szczególne umiejętności. Osoby twierdzące, że posiadają te zdolności, to tzw. Radiesteci zwani również Różdżkarzami. Ich podstawowe narzędzia to różdżka (metalowa lub drewniana) lub wahadełko (Jeż, 1997). Niejednokrotnie to oni jako piersi dokonują „analizy warunków wodnych” na działce i wskazują najlepsze miejsce na odwiert studni. Co ciekawe wskażą też najbardziej dogodne miejsce na łóżko w domu – oczywiście z dala od „niezdrowych żył wodnych”.
ŻYŁY WODNE W WYOBRAŻENIACH RADIESTETÓW
Skoro istnieją fachowcy, którzy potrafią „wyczuwać” żyły wodne, musi istnieć również ich spójna definicja. Niestety nie jest to do końca prawda. W artykule naukowym „Radiesteta kontra hydrogeolog – czyli rozważania na temat różdżkarstwa jako metody poszukiwania wód podziemnych” (Razowska-Jaworek i in. 2018) przytoczono kilka ich definicji. Jedna z nich zaczerpnięta z książki Dąbrowskiego (1993) mówi, że żyłą wodną jest podziemny ciek wodny o różnej szerokości i głębokości, sączący się w warstwach piasków, żwirów i innych skał. W podziemnych warstwach rozdrobnionej skały strumyki i rzeki przenikają się na różnych głębokościach i krzyżują wzajemnie.
Nie wiadomo również do końca, w jaki fizycznie sposób radiesteta lub różdżkarz miałby takie żyły wykrywać. W literaturze przedmiotu można natknąć się na różne opisy prób wyjaśnienia tego zjawiska. Zgodnie z nimi za mechanizm "detekcji" żył wodnych, ogólnie ma odpowiadać promieniowanie (lub jego brak) emitowane przez opisywany fenomen lub samego różdżkarza. Miałby być on również wrażliwy na domniemanie powłoki magnetyczne otaczające żyłę. Przy czym nie stwierdzono, by jakiekolwiek z podanych wyjaśnień miało fizyczne podstawy (Jeż 1997, Razowska-Jaworek i in. 2018).
Ryc. 1 Wyobrażenie XIX wiecznego radiestety lokalizującego żyły wodne [ilustracja wygenerowana z użyciem sztucznej inteligencji (OpenAI)]
EKSPERYMENT MONACHIJSKI - TEST PRAWDY DLA RÓŻDŻKARZY
Jednym z najciekawszych eksperymentów mających za zadanie zweryfikować czy różdżkarstwo należy traktować z powagą, był eksperyment o opisany przez Enright’a (1999) w czasopiśmie Skeptical Inquirer. Na miejsce przeprowadzenia eksperymentu wybrano dwupiętrową stodołę pod Monachium. Na parterze rozmieszczono system rur z zaworami, przy czym w każdej serii losowano, którą rurą popłynie woda. Zadbano o podwójnie ślepą próbę – ani badani, ani obserwatorzy nie znali lokalizacji rury z wodą. Obecność iluzjonisty pomogła wykluczyć możliwość manipulacji podczas badania. Z 500 kandydatów podczas wstępnych prób wyselekcjonowano 43 „najlepszych radiestetów” i przeprowadzono 843 testy w 104 seriach. Wyniki jednoznacznie obaliły tezę o skuteczności różdżkarstwa – mimo że organizatorzy badania byli otwarci na jego pozytywne wyniki.
PODSUMOWANIE - CZY ŻYŁY WODNE ISTNIEJĄ
Jak pojęcie funkcjonujące w języku potocznym – bez wątpienia. Jednak z perspektywy nauki i hydrogeologii mówimy raczej o wodach podziemnych, warstwach wodonośnych, szczelinach skalnych lub zjawiskach krasowych. Ich rozpoznanie nie wymaga magicznych zdolności, lecz wiedzy, doświadczenia i odpowiednich metod badawczych. Jeśli więc planujesz wykonać studnię – lepiej skorzystać z pomocy hydrogeologa zamiast wahadełka.
Opracowano na podstawie:
Jeż J. 1997 − Radiestezja stosowana. Prawda czy mit?, IX Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowo-Techniczna „Ekologia a budownictwo”, Bielsko-Biała.
Dąbrowski F. 1998 − Radiestezja sposób na życie. Studio Astropsychologii.
Enright, J. T. 1999 -Testing Dowsing The Failure of the Munich Experiments. Skeptical inquirer, 23:39-46.
Razowska-Jaworek L., Cudak J., Stachura A. 2018 - Radiesteta kontra hydrogeolog–czyli rozważania na temat różdżkarstwa jako metody poszukiwania wód podziemnych. Hydrogeologia, 2:20-25